Coevorden – Trots is ze, maar het raakt haar ook. Annie Veenstra-Hendriks uit Coevorden is één van de werkgroepleden die een groot aandeel heeft geleverd aan de tentoonstelling ‘Volk van de ventweg’ over de reizigers, woonwagenbewoners, in Drenthe die zondag van start ging in het Drents Museum. Alle reden om trots te zijn. Het raakt haar, omdat er zoveel spullen van haar te zien zijn. “Mijn familie is om me heen”, zegt ze ietwat geëmotioneerd.

Tot en met 14 september is de tentoonstelling te zien, die een groot doel heeft: “Het zou mooi zijn als mensen anders over ons gaan denken”, aldus Annie Veenstra, die beslist niet op haar mondje is gevallen. Dat blijkt wel als zij haar verhaal doet. In de tentoonstelling komen heden en verleden samen. Te zien zijn 128 objecten van bruikleengevers met indrukwekkende en vaak persoonlijke verhalen. Annie leverde daaraan een groot aandeel.

Door de jaren heen

In ‘Volk van de ventweg staan de mensen centraal die door de eeuwen heen rondtrokken in Drenthe. De bezoeker maakt kennis met reizigers uit verschillende periodes. Van marskramers tot seizoenarbeiders en van P. Kremer, die met zijn woonwagen in 1876 Assen binnenreed, tot en met bekende en minder bekende Drentse reizigers van nu. Denk bijvoorbeeld aan voetbaltrainer Joseph Oosting, tattoo-artiest Henri Eshuis en rapper Piet Junior. Eeuwenlang trokken mensen op zoek naar werk of handel dwars door Drenthe. Deze trekarbeiders, marskramers en rondtrekkende ambachtslieden deden ook Drenthe aan. Reizigers speelden een belangrijke rol in het economisch leven op het Drentse platteland, zoals koperslagers, stoelenmatters en scharenslijpers. Ontdek in de tentoonstelling meer over het leven van de eerste woonwagenbewoners. Ook is er aandacht voor de Drentse reizigers van nu. Twee filmmakers maakten zeven videoportretten die een inkijkje geven in het leven van de reizigers. Daarnaast komt er een podcast bij deze tentoonstelling en worden verschillende publieksactiviteiten georganiseerd.

Communiejurk

Annie laat zien welke voorwerpen zij zoal beschikbaar stelde. Heel bijzonder is de communiejurk die zij op achtjarige leeftijd droeg. Deze werd speciaal genoemd door Jan van Zijverden, conservator geschiedenis en samensteller van de tentoonstelling.

Tijdens een preview voor de media noemde algemeen directeur Harry Tupan van het Drents Museum de bijzondere bijdrage van de werkgroep, naast Annie bestaande uit Marie Smit, Nicole Bakker en Harmanda van Veen -die zich al jarenlang inzetten voor meer standplaatsen voor woonwagens in Emmen, raadslid Jan Bauer uit Hoogeveen die zich sterk maakt voor de belangen van woonwagenbewoners. Zijn vader Bart dacht bovendien mee. “Het idee om een tentoonstelling over reizigers te maken”, aldus Tupan, “leefde al een aantal jaren. We hebben goed samengewerkt, ook met buurman Drents Archief. Financiële bijdragen waren er van de gemeenten Coevorden, Emmen, Hoogeveen en Midden-Drenthe.”

Warm gevoel

Tupan stelde dat de tentoonstelling een warm, menselijk gevoel heeft. Hijzelf heeft goede herinneringen aan woonwagenbewoners oftewel reizigers. “Ik ben geboren en getogen in Hoogeveen. Moest er wat aan de auto gebeuren, dan gingen mijn vader en ik naar het woonwagenkamp en het werd gerepareerd.”

Vooroordelen

Annie Veenstra hoopt dat het doel van de tentoonstelling slaagt: de omslag in denken over de reizigers. Zij krijgt nog regelmatig te maken met vooroordelen. “Het verandert wel wat, maar er zijn vooroordelen als ‘Het zijn uitkeringstrekkers en ze zijn te lui om te werken’.” De praktijk laat een heel ander beeld zien. Het zijn harde werkers en een aantal van hen heeft een eigen bedrijf.

Annie noemt nog een vervelende reactie. “Ik had gesolliciteerd bij een bedrijf en werd aangenomen. Na een paar weken kreeg ik de vraag of ik misschien ‘van het kamp’ kwam. Toen ik dat beaamde, was de reactie ‘Jullie zijn ook maar mensen’. Niet leuk om te horen.”

Bij de inschrijving voor de basisschool moest worden aangegeven of zij een schipperskind was of een woonwagenbewoner. Ook dat heeft Annie als heel vervelend ervaren. Eenzelfde ervaring was er bij de inschrijving van een vervolgopleiding. “Dat formulier heb ik verscheurd.”

Vooroordelen gesneuveld

Jonathan van der Meulen, medewerker programma en naoberschap, noemde onder andere de rol van Annie Veenstra. “Zij was heel actief. Elke dag kwam er wel een appje met informatie over wat te zien zou moeten zijn op de tentoonstelling. Ter voorbereiding hebben we vele reizigers bezocht. Dat liet alle vooroordelen sneuvelen. Jammer is dat -als er wat aan de hand is op een kamp- de hele groep meteen verantwoordelijk wordt gehouden.”

Meer woonwagenlocaties

Annie woont in een regulier huis in de wijk Poppenhare. Vele andere reizigers wonen ook noodgedwongen in een woning. “Ik ben afkomstig van het kamp in de Ballast en ik wil dolgraag terug naar een woonwagen, dat geldt ook voor anderen. Er zijn wel zo’n vijftig plaatsen nodig in de gemeenten. Er waren ooit plannen voor de Suzanne Groeneweglaan in Coevorden, maar daar horen we niets meer van.”

Zij concludeert: “Je kunt het meisje uit de woonwagen halen, maar de woonwagen niet uit het meisje.”

Prachtige woonwagen

Drie studenten van Alfa-college (Anna van der Kooi, Naomi van Wanrooy en Wilona van der Laan) hebben onder leiding van meubelmaker Roelof de Vries uit Nijeholtwolde een echte houten woonwagen gebouwd. Bijna de hele wagen bestaat uit gerecycled hout en restmaterialen. De woonwagen staat tot 18 april op het plein voor het museum. Daarna trekt de woonwagen door de provincie. Op 22 maart (Assen), 19 april (Hoogeveen) en 14 juni (Emmen) is er van 13.00 tot 16.15 uur straattheater bij de wagen. Dit wordt opgevoerd door Loods 13 uit Emmen en geeft het publiek een indruk van het woonwagengevoel.

Bij de tentoonstelling verscheen in samenwerking met Waanders Uitgevers het gelijknamige boek ‘Volk van de ventweg – Reizigers in Drenthe’. Er worden diverse lezingen gehouden. Het Drents Museum is dagelijks geopend van 10:00 tot 17:00 uur. Voor meer informatie: www.drentsmuseum.nl.